[Terug naar hoofdpagina] [Contactgegevens]

DE ROMEINSE KEMPENWEG

In de tijd van de Romeinen liep er een hoofdweg van Boulogne via Maastricht naar Keulen. De Rijn was niet alleen een belangrijke waterweg maar aan de linkerkant van deze rivier liep ook een weg naar de Noordzee en vanaf Nijmegen moet er nog een weg door het rivierengebied naar de Noordzee gelopen hebben. Dit zijn twee routes in Nederland die op de zogenaande Peutingerkaart staan, een rol van bijna zeven meter waarvan het orgineel uit de vierde eeuw zou stammen. Het origineel is echter verloren gegaan maar er is een kopie uit de twaalfde eeuw die in Wenen bewaard wordt.staan. Van deze twee routes (de zogenaamde Patavia-routes) zijn er de laatste jaren enige alternatieve opvattingen gepubliceerd en volgens deze intepretaties kunnen deze routes door Brabant gelopen hebben. Van onder meer de volgende plaatsen wordt beweerd dat ze aan Romeinse heerbanen lagen. Nijmegen, Druten, Empel, Oirschot, Alphen, Hoogstraten of Merxplas en Antwerpen.zou zo'n route geweest zijn. Ook wordt genoemd: Nijmegen, St. Oedenrode, Hoogeloon, Grobbendonk, Rumst en verder. Nog een andere mogelijkheid is: Nijmegen, Oss, Halder en Esch en Hoogeloon/ Hapert etcetera. Deze alternatieve reconstructies gaan uit van de gedachte dat het lage gedeelte van Nederland in de Romeinse tijd ( een tijd zonder dijken e.d.) niet geschikt was om hoofdwegen aan te leggen. Maar het is natuurlijk de vraag of dat wel een juist uitgangspunt is. Een reconstructie met meer grond onder de voeten komt van de historicus Jan Mennen. In het nieuwe Noordbrabants Historisch Jaarboek (deel 20) toont hij aan dat er een Romeinse weg gelopen heeft van Rossum door het Dommelgebied naar Tongeren. Kortweg aangeduid als de Romeinse Kempenweg. Hij noemt zijn reconstructie een hypothese. Maar het is een hypothese van stevig kaliber. Mennen baseert zich niet alleen op klassieke teksten, maar ook op landschappelijke kenmerken (waar kan een weg echt gelopen hebben) en op archeologische vondsten. De weg moet op hogere gedeelten gelegen hebben, dus op waterscheidingen, en het passeren van riviertjes moest redelijk goed te doen zijn. Hem is opgevallen dat langs en nabij de door hem gevonden route het opgegraven aardewerk sterk met elkaar overeenstemt. De route ziet er als volgt uit: van Rossum naar de Maasovergang bij Velddriel, via de tempel van Empel, de Empelse hut en de Schans naar Halder en Breukelen en dan via de Schatkuil, Kasteren-Straten, Landvoort en Langven naar Veldhoven (Oerle), en vervolgens via Koningshof-Heers, het Goor op de Run, de Valentinusput bij de brug over de Keersop naar de plaats van de latere kapel bij Borkel en daarna via de bekend steen "Graaf van Loon" naar het "Romeins kerkhof" bij Kolis nabij Kleine Brogel, en zo verder richting Tongeren. Onze regio is met Oerle, Koningshof, Westerhoven (Valentinusput) en Borkel dus goed vertegenwoordigd. In Noord-Brabant loopt de route dus van Rossum naar de grenssteen "Graaf van Loon". De bewoners langs deze route hebben niet alleen de landbouw beoefend en zich bezig gehouden met ambachtelijke nijverheid, constateert Mennen, maar ze hebben ook produkten geleverd en allerlei diensten verleend aan doortrekkende , halt houdende en rust nemende legereenheden. Mennen vraagt zich ook af of deze route niet ook gedeeltelijk zou samenvallen met de "heiligenweg"uit de negende eeuw die verband houdt met de verering van de heilige Odulphus? Deze weg zou gelopen hebben van Staveren in Friesland en Oirschot naar Borgloon, de hoofdstad van het graafschap Loon. Odulphus wordt inderdaad in Utrecht, Friesland, Oirschot en ook in Borgloon herdacht en vereerd. De oude Romeinse Kempenweg bleef kennelijk lang in takt en zichtbaar.

A.C. Maas (Leende) Tel. 040- 2016283

1. W. Bruijnesteijn van Coppenraet, De Romeinse wegen in Nederland, SEMafoor
2. J. Rozemeyer, De Pataviaroutes op de Peutingerkaart, SEMafoor ll, 2001, nr. 1
3. J. Mennen, Een Romeinse weg door het Dommelgebied van Tongeren naar Rossum?, Noordbrabants Historisch Jaarboek 20, Den Bosch 2003, p. 10 e.v.